یادگیری گرامر یکی از پایههای اساسی برای تسلط بر هر زبانی است و زبان آلمانی نیز از این قاعده مستثنی نیست. یکی از مهمترین بخشهای گرامری که به شفافیت و دقت کلام شما کمک میکند، ضمایر اشاره در زبان آلمانی یا Demonstrativpronomen است.
تصور کنید در یک فروشگاه هستید و میخواهید به یک لباس خاص اشاره کنید؛ یا در حال صحبت درباره دو کتاب هستید و میخواهید بگویید «این یکی» را بیشتر دوست دارید نه «آن یکی». در تمام این موقعیتها، ضمایر اشاره به کمک شما میآیند. این ضمایر به عنوان ابزاری قدرتمند، به شما اجازه میدهند تا مقصود خود را به طور دقیق مشخص کنید و از هرگونه سردرگمی جلوگیری نمایید.
این ضمایر کلماتی هستند که برای اشاره مستقیم، تاکید یا متمایز کردن یک شخص یا شیء خاص از میان گزینههای دیگر به کار میروند. آنها از تکرار بیمورد اسم جلوگیری کرده و به کلام شما ساختاری حرفهایتر میبخشند.
در این مقاله جامع که توسط آموزشگاه زبان آلمانی تندیس پارس تهیه شده است، به بررسی کامل انواع ضمایر اشاره، نحوه صرف آنها در حالات مختلف و کاربردشان در جمله خواهیم پرداخت تا این بخش از آموزش گرامر آلمانی را به سادگی فرا بگیرید.
چرا یادگیری ضمایر اشاره آلمانی ضروری است؟
ممکن است در نگاه اول، ضمایر اشاره شبیه به حروف تعریف معین (der, die, das) به نظر برسند، اما تفاوتی کلیدی میان آنها وجود دارد: تاکید. وقتی از یک ضمیر اشاره استفاده میکنید، در واقع با انگشت به چیزی اشاره میکنید و میگویید: «دقیقاً همین یکی!». این ویژگی به شما اجازه میدهد تا منظور خود را با وضوح بسیار بیشتری بیان کنید و از هرگونه ابهام جلوگیری نمایید. تسلط بر کاربرد Demonstrativpronomen باعث میشود کلام شما طبیعیتر و شبیه به یک فرد بومی به نظر برسد. این ضمایر در مکالمات روزمره، متون نوشتاری و حتی در آزمونهای زبان آلمانی نقشی حیاتی ایفا میکنند و درک عمیق آنها برای هر زبانآموزی ضروری است.
انواع اصلی ضمایر اشاره در زبان آلمانی
در زبان آلمانی چندین نوع ضمیر اشاره وجود دارد که هر یک کاربرد خاص خود را دارند. مهمترین آنها عبارتند از `dieser`، `jener` و استفاده از آرتیکلهای معین (`der`, `die`, `das`) در نقش ضمیر اشاره. هر یک از این ضمایر، بسته به موقعیت و میزان تاکید، میتوانند معنای جمله را تغییر دهند. در ادامه هر یک را با جزئیات و مثال بررسی میکنیم.
ضمیر اشاره dieser: اشاره به نزدیک (این)
پرکاربردترین ضمیر اشاره در زبان آلمانی `dieser` و مشتقات آن است. این ضمیر معادل “this” یا “these” در انگلیسی است و برای اشاره به چیزی که از نظر فیزیکی یا مفهومی به گوینده نزدیک است، استفاده میشود. مهمترین نکته درباره این ضمیر این است که باید مطابق با جنسیت، شمار (مفرد/جمع) و حالت (Case) اسمی که به آن اشاره میکند، صرف شود. عدم توجه به این تطابق، یکی از اشتباهات رایج در میان زبانآموزان است.
Dieser Apfel ist rot. (مذکر، فاعلی)
این سیب قرمز است.
Ich nehme diese Tasche. (مؤنث، مفعولی)
من این کیف را برمیدارم.
Gefällt dir dieses Buch? (خنثی، فاعلی)
از این کتاب خوشت میآید؟
ضمیر اشاره jener: اشاره به دور (آن)
ضمیر اشاره `jener` معادل “that” یا “those” در انگلیسی است و برای اشاره به چیزی که از گوینده دورتر است، به کار میرود. این ضمیر اغلب برای ایجاد تقابل با `dieser` استفاده میشود. نکته مهم این است که تفاوت dieser و jener در کاربرد روزمره بسیار مشهود است؛ `jener` بیشتر در زبان نوشتاری و رسمی کاربرد دارد و در مکالمات روزمره، آلمانیزبانها ترجیح میدهند از عبارتهایی مانند `der da` (اون یکی اونجا) یا `die dort` (اون یکی اونجا) استفاده کنند. بنابراین، برای داشتن مکالمهای طبیعیتر، بهتر است از جایگزینهای محاورهای `jener` استفاده کنید.
Dieser Stuhl ist neu, aber jener Stuhl ist alt. (رسمی)
این صندلی نو است، اما آن صندلی قدیمی است.
Ich mag dieses Bild nicht, ich finde das da schöner. (محاوره)
من این عکس را دوست ندارم، به نظرم آن یکی زیباتر است.
آرتیکل معین (der, die, das) در نقش ضمیر اشاره
یکی از رایجترین و در عین حال گیجکنندهترین کاربردها، استفاده از آرتیکلهای معین به عنوان ضمیر اشاره است. در این حالت، این کلمات دیگر صرفاً یک آرتیکل نیستند، بلکه با تاکید بیشتری تلفظ شده و به اسمی که قبلاً در جمله ذکر شده، ارجاع میدهند. این کاربرد در زبان محاوره بسیار رایج است و به روانتر شدن مکالمه کمک میکند. برای درک بهتر این موضوع، باید بدانید که در این حالت، آکوزاتیو چیست و چگونه بر این کلمات تأثیر میگذارد.
A: Kennst du den neuen Lehrer?
الف: معلم جدید را میشناسی؟
B: Nein, den kenne ich nicht.
ب: نه، او را نمیشناسم.
(در اینجا “den” به “den neuen Lehrer” اشاره دارد و جایگزین آن شده است.)
نکته کلیدی در اینجا توجه به حالتهای گنتیو (Genitiv) و داتیو جمع (Dativ Plural) است که شکلهای متفاوتی دارند: `dessen` (مذکر/خنثی)، `deren` (مؤنث/جمع) و `denen` (داتیو جمع). درک این تفاوتها برای ساختن جملات ساده آلمانی و پیچیده ضروری است.
صرف ضمایر اشاره آلمانی: جداول کامل
برای استفاده صحیح از ضمایر اشاره، تسلط بر نحوه صرف آنها ضروری است. در این بخش، جداول کامل صرف ضمایر اشاره آلمانی را برای شما آماده کردهایم. به خاطر سپردن این جداول، به ویژه پایانههای هر حالت، به شما کمک میکند تا به صورت خودکار از شکل صحیح ضمیر استفاده کنید.
جدول صرف ضمیر اشاره dieser
| حالت (Case) | مذکر (Maskulin) | مؤنث (Feminin) | خنثی (Neutral) | جمع (Plural) |
|---|---|---|---|---|
| Nominativ (فاعلی) | dieser | diese | dieses | diese |
| Akkusativ (مفعولی) | diesen | diese | dieses | diese |
| Dativ (مفعولی باواسطه) | diesem | dieser | diesem | diesen |
| Genitiv (ملکی) | dieses | dieser | dieses | dieser |
ضمیر `jener` نیز دقیقاً مانند `dieser` صرف میشود. فقط کافی است `dies-` را با `jen-` جایگزین کنید. این الگوپذیری یکی از زیباییهای گرامر آلمانی است که یادگیری را سادهتر میکند.
جدول صرف der, die, das به عنوان ضمیر اشاره
| حالت (Case) | مذکر (Maskulin) | مؤنث (Feminin) | خنثی (Neutral) | جمع (Plural) |
|---|---|---|---|---|
| Nominativ | der | die | das | die |
| Akkusativ | den | die | das | die |
| Dativ | dem | der | dem | denen |
| Genitiv | dessen | deren | dessen | deren |
همانطور که مشاهده میکنید، حالتهای داتیو و گنتیو در این کاربرد، شکلهای خاص خود را دارند که باید به آنها توجه ویژهای شود.
کاربرد Demonstrativpronomen در جملات
ضمایر اشاره میتوانند به دو شکل در جمله ظاهر شوند: یا قبل از یک اسم (مانند صفت) یا به تنهایی (به عنوان جانشین اسم). درک این دو کاربرد به شما کمک میکند تا در موقعیتهای مختلف، انتخاب درستی داشته باشید.
1. قبل از اسم (مانند آرتیکل)
در این حالت، ضمیر اشاره نقش یک آرتیکل تاکیدی را بازی میکند و مستقیماً قبل از اسم قرار میگیرد. این ساختار برای برجسته کردن و مشخص کردن یک اسم از میان سایر اسمها استفاده میشود.
Ich möchte diesen Kuchen kaufen, nicht den anderen.
من میخواهم این کیک را بخرم، نه آن دیگری را.
2. به تنهایی (جانشین اسم)
این کاربرد زمانی است که اسم قبلاً ذکر شده و برای جلوگیری از تکرار، ضمیر اشاره به تنهایی به کار میرود. این حالت در پاسخ به سوالات بسیار رایج است و باعث کوتاهتر و روانتر شدن مکالمه میشود.
A: Welchen Rock findest du schöner?
الف: کدام دامن به نظرت زیباتر است؟
B: Diesen hier.
ب: این یکی.
ضمایر ترکیبی: `derjenige` و `derselbe`
زبان آلمانی دارای دو ضمیر اشاره ترکیبی نیز هست که کاربردهای خاصتری دارند و معمولاً در سطوح آموزش زبان آلمانی بالاتر مورد بحث قرار میگیرند. با این حال، آشنایی اولیه با آنها مفید است.
- derjenige/diejenige/dasjenige: به معنای “آن کسی که” یا “The one who” است و معمولاً قبل از یک جملهواره موصولی (Relativsatz) میآید تا فرد یا شیء خاصی را مشخص کند. هر دو بخش این ضمیر صرف میشود.
Derjenige, der die Prüfung besteht, bekommt eine Belohnung.
آن کسی که در امتحان قبول شود، یک پاداش میگیرد.
- derselbe/dieselbe/dasselbe: به معنای “همان” یا “The same one” است و برای اشاره به هویت یکسان دو چیز به کار میرود. این ضمیر نشان میدهد که ما دقیقاً در مورد همان شیء یا شخص صحبت میکنیم، نه یک نمونه مشابه.
Sie tragen beide dasselbe Kleid.
آنها هر دو همان لباس را پوشیدهاند.
تسلط بر این ضمایر ترکیبی، نوشتار و گفتار شما را بسیار حرفهایتر خواهد کرد و بخشی از آموزش گرامر آلمانی پیشرفته محسوب میشود.
چگونه صرف ضمایر اشاره آلمانی را به خاطر بسپاریم؟
یکی از بهترین روشها برای به خاطر سپردن صرف ضمایر اشاره آلمانی، توجه به شباهت پایانههای آنها با پایانههای آرتیکلهای معین (der, die, das) است. اگر به جداول صرف دقت کنید، متوجه میشوید که در بسیاری از موارد، پایانهها یکسان هستند. برای مثال، پایانه `-en` در حالت آکوزاتیو مذکر (diesen) همانند `den` است. یادگیری این الگوها میتواند فرآیند حفظ کردن را بسیار سادهتر کند.
علاوه بر این، تمرین مستمر کلید موفقیت است. سعی کنید در مکالمات و نوشتههای روزمره خود به طور فعال از این ضمایر استفاده کنید. میتوانید اشیاء اطراف خود را با استفاده از ضمایر اشاره در زبان آلمانی توصیف کنید. برای مثال، هنگام قدم زدن در خیابان بگویید: “Dieser Baum ist hoch” یا “Ich mag dieses Auto”. این تمرینهای عملی به تثبیت مطلب در ذهن شما کمک شایانی میکند.
اشتباهات رایج در استفاده از ضمایر اشاره و راههای اجتناب از آنها
یکی از بزرگترین چالشها برای زبانآموزان، صرف ضمایر اشاره آلمانی است. فراموش کردن تطابق ضمیر با حالت (Case) اسم، یک اشتباه متداول است. برای مثال، در حالت داتیو، باید پایانههای صحیح را به کار برد.
- اشتباه: Ich gebe dieser Mann ein Buch. (حالت داتیو برای مذکر `dem` است)
- صحیح: Ich gebe diesem Mann ein Buch. (من به این مرد یک کتاب میدهم.)
اشتباه دیگر، استفاده بیش از حد از `jener` در مکالمه است. به یاد داشته باشید که در زبان گفتاری، استفاده از `der/die/das da` بسیار طبیعیتر است. برای جلوگیری از این اشتباهات، توصیه میشود که به مکالمات افراد بومی گوش دهید و الگوهای گفتاری آنها را تقلید کنید. شرکت در کلاس آنلاین زبان آلمانی میتواند فرصت خوبی برای تمرین و دریافت بازخورد از یک مدرس زبان آلمانی مجرب باشد.
سوالات متداول (FAQ)
۱. تفاوت اصلی بین `dieser` و `der` به عنوان ضمیر اشاره چیست؟
`dieser` تاکید بسیار قویتری دارد و حس “اشاره کردن با انگشت” را منتقل میکند (دقیقا این یکی). `der` نیز تاکیدی است اما شدت آن کمتر است و در زبان محاوره برای ارجاع به چیزی که قبلا ذکر شده، رایجتر است.
۲. آیا همیشه باید ضمیر اشاره را صرف کنیم؟
بله، ضمایر اشاره همیشه باید با جنس، تعداد و حالت اسمی که به آن اشاره دارند یا جایگزین آن شدهاند، مطابقت داشته باشند. این یکی از قوانین اصلی در آموزش گرامر آلمانی است.
۳. چه زمانی از `jener` استفاده کنیم؟
بهترین کاربرد `jener` در نوشتار رسمی و برای ایجاد تقابل مستقیم با `dieser` است (این در مقابل آن). در مکالمات روزمره بهتر است از جایگزینهای محاورهای آن مانند `der/die/das da` استفاده کنید تا کلام شما طبیعیتر به نظر برسد.
۴. آیا میتوان از `das` به عنوان ضمیر اشاره برای اسامی مذکر یا مونث استفاده کرد؟
بله، در زبان محاوره `das` میتواند به صورت خنثی برای اشاره به یک موقعیت یا یک شیء که جنسیت آن در لحظه مهم نیست، به کار رود. برای مثال: “?Was ist das” (این چیست؟) حتی اگر به یک شیء مذکر اشاره داشته باشد.
۵. در چه سطحی از زبان آلمانی باید ضمایر اشاره را یاد گرفت؟
ضمایر اشاره، به ویژه `dieser` و کاربرد آرتیکل معین به عنوان ضمیر، از همان سطوح ابتدایی (A1) آموزش داده میشوند. با این حال، تسلط کامل بر تمام حالتها و ضمایر ترکیبی مانند `derjenige` ممکن است تا سطوح بالاتر (B1 و B2) زمان ببرد.
نتیجهگیری
ضمایر اشاره در زبان آلمانی ابزاری قدرتمند برای افزایش دقت و وضوح در ارتباطات هستند. اگرچه صرف کردن آنها در ابتدا ممکن است چالشبرانگیز به نظر برسد، اما با تمرین و توجه به جداول صرف، به سرعت به بخشی طبیعی از دایره واژگان و گرامر شما تبدیل خواهند شد. با به کارگیری صحیح `dieser`، `jener` و دیگر ضمایر، میتوانید سطح زبان آلمانی خود را به شکل چشمگیری ارتقا دهید و مکالماتی مؤثرتر و طبیعیتر داشته باشید. موسسه زبان آلمانی تندیس پارس همواره در کنار شماست تا با ارائه بهترین متدهای آموزشی، مسیر یادگیری زبان آلمانی را برای شما هموارتر سازد.
درج و بروزرسانی محتوا و سئو توسط تیم طراحی سایت و سئو تیکینو انجام شده است .